Z komunikacją alternatywną i wspomagającą na Ty!

Opis pomysłu

Człowiek jest istotą społeczną, która chętnie podejmuje działania w celu porozumiewania się. Komunikacja to podstawowa droga ku temu. Niestety wśród społeczeństwa w naszym kraju istnieje wiele osób niemówiących lub mówiących w ograniczony sposób, które mają możliwość porozumiewania się w wąskiej grupie – najczęściej rodzinnej, terapeutycznej lub przedszkolnej lub szkolnej. Dlatego wychodząc naprzeciw temu uczniowie klasy V podczas godzin wychowawczych zapoznają się z różnorodnymi drogami komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Natomiast uczniowie grupy przedszkolnej będą mieli okazję znaleźć grono odbiorców spoza najbliższego otoczenia. Zarazem staną się również nadawcami własnych życzeń oraz myśli pod postacią różnych form przekazu informacji. Uczniowie poprzez aktywne uczestnictwo w proponowanych przez nauczyciela zajęciach nauczą się posługiwać wybranymi podstawowymi gestami Makaton oraz symbolami PCS. Dzieci z dwóch różnych grup wiekowych podejmą próbę integracji oraz doświadczą w różnorodny sposób komunikacji alternatywnej lub wspomagającej w praktyce (warsztaty ,,Las Baśni", zajęcia integracyjne, wspólna wycieczka, warsztaty w Muzeum Żup Krakowskich). Dodatkowo poznają i będą użytkować inne kanały komunikacji, jak: formy pisemne ( listu, kartek świątecznych )oraz interaktywne (nagrania krótkiego wiersza – dotyczy to klasy V).

Plan działania

Plan innowacji pedagogicznej:

1. Wrzesień: Zajęcia wprowadzające: ogólne zapoznanie z komunikacją alternatywną i wspomagającą - prezentacja Canva, przedstawienie PCS – zwrotów grzecznościowych - program Board Maker oraz wybranych przez dzieci podstawowych gestów Makaton, wysłuchanie piosenki ,,Weź nie pytaj" P. Domagały - Gesty Makatonu żródło: https://www.youtube.com/watch?v=2O4h9iw7Q2s
2.Październik/Listopad: Zajęcia integrujące dzieci z Niepublicznego Specjalistycznego Punktu Przedszkolnego Teraz My z dziećmi oraz uczniowie klasy 5. Wspólne zabawy z wykorzystaniem chusty Klanza, robota photon, piosenki pt. ,,Przywitajmy się wesoło" opatrzonej PCS-ami w postaci prezentacji. Wykorzystanie poznanych zwrotów grzecznościowych ,,dzień dobry, do widzenia, dziękuję" w oparciu o Makaton.
3. Grudzień: Stworzenie wspólnie z uczniami kart z życzeniami dla naszych kolegów i koleżanek z zaprzyjaźnionych placówek (w oparciu o zastosowanie PCS). Odbiór nadesłanych kart pocztowych oraz ich odczytanie w klasie.
4. Styczeń: Napisanie krótkiej bajki z wykorzystaniem symboli PCS.
5. Luty: Stworzenie listu o życiu klasy V dla naszych przyjaciół z wykorzystaniem symboli PCS.
6. Marzec: Spotkanie z p. Krystianem Truchalskim – wysłuchanie wybranego przez nauczyciela opowiadania z cyklu ,,Las Baśni” opatrzonego przez p. Krystiana Truchalskiego gestami Makaton.
7. Kwiecień: Obejrzenie filmu na temat komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Przygotowanie plakatu: Chcę mówić!
8. Maj: Aktywne uczestnictwo w lekcji otwartej dla nauczycieli w oparciu o zastosowanie metody porannego kręgu z wykorzystaniem prostych gestów Makaton oraz symboli PCS - lekcja prowadzona w klasie V.
9. Czerwiec: Wspólna wycieczka do Specjalnego Szkolno – Wychowawczego Ośrodka nr 2 w Krakowie – możliwość zobaczenia, jak posługują się na wyższych etapach edukacji dzieci komunikacją alternatywną i wspomagającą. Następnie wizyta w Muzeum Żup Krakowskich – zwiedzenie wystawy oraz warsztaty dla dzieci z zakresu historii – podczas warsztatów będą uczestniczyć też dzieci z NSPP Teraz My. Później wspólne udanie się do Tężni solankowej w Wieliczce z naszymi przyjaciółmi z NSPP Teraz My, gdzie będzie możliwość nawiązywania swobodnego dialogu dzieci między sobą.

Miejsce i czas realizacji

Zajęcia prowadzone w : Szkole Podstawowej nr 1 im. Jana Pawła II w Stanisławiu Dolnym, Niepublicznym Specjalistycznym Punkcie Przedszkolnym Teraz My w Wieliczce, Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Tężni Solankowej w Wieliczce, Specjalnym Szkolno – Wychowawczym Ośrodku nr 2 w Krakowie
Zajęcia prowadzone przez cały rok szkolny od września 2022 do czerwca 2023 (z wyłączeniem miesiąca października ze względu czynniki od nas niezależne) raz w miesiącu w środy podczas zajęć wychowawczych - 45min.

Pomysł na realizację w sytuacji zawieszenia zajęć w szkołach

Zajęcia w przypadku nauki zdalnej lub hybrydowej będą prowadzone poprzez: Padlet oraz Teams. Formy pisemne będą wówczas podsumowywać nauczyciele - autorzy projektu. Zamiast wycieczki będzie wspólne nagranie podziękowania online za wspólnie spędzony czas.

Korzyści dla uczniów

U uczniów powinien zostać zaobserwowany rozwój empatii, wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka, wzrost zainteresowania nowymi technologiami komunikacyjnymi, a także wzbogacona zostanie wiedza teoretyczna z zakresu komunikacji alternatywnej i wspomagającej, jak i praktyczna poprzez umiejętność posługiwania się podstawowymi wybranymi gestami Makaton lub symbolami PCS. Z kolei dla szkoły będzie to rozwój kreatywności nauczycieli, nabycie przez nich podstawowej wiedzy z zakresu komunikacji alternatywnej. Przedszkolaki z Niepublicznego Specjalistycznego Punktu Przedszkolnego Teraz My w Wieliczce nawiążą nowe znajomości oraz poczują, że inne osoby również są w stanie je zrozumieć – nie tylko te z najbliższego otoczenia. Szkoła oraz przedszkole nawiążą współpracę z placówkami spoza terenu.

Wykorzystanie grantu

Grant przeznaczymy na dofinansowanie warsztatów ,,Las Baśni" - koszt 1000zł oraz zakup sprzętów do sali doświadczeń świata i pomocy dydaktycznych rozwijających umiejętności komunikacyjne oraz społeczne.

Elementy unikatowe

Nasz pomysł powinien zdobyć grant, ponieważ jest wyjątkowy, innowacyjny oraz w pełni autorski. Odpowiadamy na potrzeby komunikacyjne oraz społeczne dzieci niepełnosprawnych.Budzimy empatię, zrozumienie, akceptację potrzeb innych
w uczniach klasy V, ale również ich rodzin. Rozszerzamy podstawę programową o treści niższowe w naszym środowisku społecznym. Z naszej innowacji pedagogicznej mogą korzystać zarówno dzieci zdrowe, jak i niepełnosprawne niezależnie od wieku - jest uniwersalna. Tworzymy miejsce pełne zrozumienia, integracji i zaspokajania potrzeb naszych wychowanków.

Filmy

https://www.canva.com/design/DAFS-z1ui2Y/lv0_tF8tOLjLaUW5QDQbjQ/edit?utm_content=DAFS-z1ui2Y&utm_campaign=designshare&utm_medium=link2&utm_source=sharebutton

https://www.canva.com/design/DAFMx0QxuHE/mW_zHzopfJZQNmf7ATXK0w/view?utm_content=DAFMx0QxuHE&utm_campaign=designshare&utm_medium=link&utm_source=publishsharelink

Opis realizacji

Dotychczas udało się przeprowadzić wszystkie etapy projektu zgodnie z harmonogramem: we wrześniu uczestnicy otrzymali podstawową wiedzę na temat komunikacji alternatywnej i wspomagającej oraz nabyli umiejętności
posługiwania się podstawowymi grzecznościowymi gestami Makaton; duże wrażenie sprawiło na uczestnikach wysłuchanie piosenki ,,Weź nie pytaj" P. Domagały - gdzie dzieci wspólnie z rodzicami za pomocą gestów Makaton śpiewały piosenkę. Okazało się, że znacząca większość grupy uczestników projektu doskonale, mimo braku znajomości gestów Makaton rozumie je. W listopadzie odbyły się zajęcia integrujące dzieci z Niepublicznego Specjalistycznego Punktu Przedszkolnego Teraz My z uczniami klasy 5. Wspólne zabawy z wykorzystaniem chusty Klanza, robota photon, piosenki pt. ,,Przywitajmy się wesoło" opatrzonej PCS-ami w postaci prezentacji, a także piłek dostarczyły wielu przyjemnych wrażeń oraz sprawiły, że nawiązała się nić troski o drugiego człowieka i chęć przyjaźni. Zajęcia te pokazały, że ani niepełnosprawność ani różnica wiekowa ani problemy komunikacyjne nie mają najmniejszego znaczenia podczas dobrej wspólnej zabawy. Dzieci chętnie wykonywały zadania i sprawiało im to wiele radości. Przy okazji utrwalały wiedzę poznaną na wprowadzających zajęciach w praktyce. W grudniu uczniowie klasy V stworzyli kartki z życzeniami dla naszych przedszkolnych przyjaciół oraz zaprzyjaźnionych partnerów programu w oparciu o zastosowanie symboli PCS). W styczniu uczniowie klasy V wspólnymi siłami otworzyli wrota własnej kreatywności i stworzyli krótką bajkę z wykorzystaniem symboli PCS. Bajka została zamieszczona w załączniku. W lutym każdy z uczniów napisał list o życiu klasy oraz własnych zainteresowaniach - również używając przy tym symboli PCS. W marcu odbyło się spotkanie warsztatowe z p. Krystianem Truchalskim – wysłuchanie ,,Lasu Baśni” opatrzonego przez p. Krystiana Truchalskiego gestami Makaton oraz dźwiękami bębnów bardzo podobało się wszystkim. Dzieci z klasy V byli żywą częścią warsztatów podczas, których wykorzystywali gęsty Makaton. Większość uczniów była zaskoczona istnieniem sztuki przeznaczonej zarówno dla zdrowych, jak i niepełnosprawnych dzieci. W kwietniu obejrzeli film pt. ,,Hymn ACC 2020" https://youtu.be/j5mqXa25PLo i stworzyli wspólnie plakat pt. ,, Chcę mówić."

Wyzwania i/lub napotkane problemy

Najważniejszą trudnością okazał się dla nas stan zdrowia uczestników - istniała realna obawa, że może nie dojść do spotkania listopadowego w czasie, którego mieliśmy się integrować. W styczniu problemy zdrowotne autorki projektu Magdaleny Latoń sprawiły, że głównym koordynatorem stała się Pani Edyta Frączek, która doskonale wywiązała się z powierzonego jej zadania. Również mała dostępność programu Board Maker służącego do tworzenia PCS-ów stanowi duży kłopot - chodzi o kwestie finansowe oraz licencyjne dla tak dużej grupy uczestników- nie każdego stać, by posiadać w domu taki program i móc tworzyć na nim symbole PCS.

Korzyści dla uczniów

Uczniowie zdecydowanie są znacznie bardziej otwarci, empatyczni oraz wrażliwi na potrzeby równieśnikow oraz osoby niepełnosprawne niezależnie od ich wieku i liczebności. Zrozumieli też, jak trudno jest być w XXI wieku osobą niepełnosprawną i ile samotności oraz trudności taki człowiek doświadcza. Wywiązała się chęć niesienia pomocy innym - niektórzy zostali wolontariuszami. Zdecydowanie wzrosło zainteresowanie nowymi technologiami komunikacyjnymi - sami odkryli, że istnieje program Mówik oraz liczne aplikacje ułatwiające komunikację na smartfonach. Potrafią swobodnie używać podstawowych zwrotów grzecznościowych Makaron oraz pisać proste wypowiedzi z użyciem symboli PCS. Z łatwością odczytują również tekst nadesłany od naszych przedszkolnych przyjaciół. Dostrzegli, że bardzo często używali gestów Makaton w życiu codziennym nie mając świadomości, że tak się je nazywa.

Korzyści dla lokalnej społeczności

Dzięki projektowi lokalna społeczność odkryła istnienie i znaczenie komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Poszerzono wiedzę na ten temat. Projekt sprawił, że dorośli ludzie przestali czuć bezradność w obliczu barier komunikacyjnych z osobami niepełnosprawnymi. Udoskonalono również komunikację z uczniami niepełnosprawnymi w naszej szkole. Lokalna społeczność wykazała się dużą dozą kreatywności i otwartości na człowieka niepełnosprawnego w obliczu trudności komunikacyjnych oraz innych barier - uczniowie z niepełnosprawnością mieli okazję podczas zajęć rewalidacji korzystać z możliwości, jakie stworzyła nam lokalna społeczność np. wizyt w sklepie i nauki samodzielnych zakupów, wizyty na cmentarzu przed świętem wszystkich zmarłych i dostrzeganiu zmian, jakie tam się dzieją, wdrażaniu do samodzielnego powrotu ze szkoły do domu wraz z kolegami z klasy pod opieką nauczyciela - przy okazji stosowaniu zwrotów grzecznościowych, których lokalna społeczność wcześniej nie zawsze potrafiła odczytać itp. Lokalna społeczność chętnie uczestniczyła w akcjach wolontariuszy. Rodzice również aktywnie byli informowani o podejmowanych działaniach i przyjmowali je bardzo pozytywnie.
.

Szczególne osiągnięcia

Jesteśmy dumni z tego, że projekt tak dobrze przyjął się i rozszerzył poza zakładaną skalę ( o tematykę projektu i zagadnienia z nim związane nie tylko dopytują rodzice, ale również dziadkowie lub społeczność lokalna np. panie kasjerki, sąsiedzi dzieci niepełnosprawnych itp.). Cieszymy się, że projekt nie tylko minimalizuje bariery komunikacyjne, ale też każdego z nas czyni lepszym człowiekiem. W dodatku projekt przynosi zamierzony cel uczy przez zabawę, daje radość i uwalnia od naszych własnych ograniczeń. Projekt pozwolił się nam wszystkim zdrowym i niepełnosprawnym otworzyć na nowo.

Wnioski z realizacji

Następnym razem zdecydowanie rozszerzylibyśmy skalę projektu również na sferę poza szkolną. Istnieje duże zainteresowanie nim.

Zmiany w stosunku do zgłoszonego pomysłu

Niepubliczny Specjalistyczny Punkt Przedszkolny "Teraz My" w Wieliczce ze względu na nowego właściciela zmienił nazwę na Niepubliczny Specjalistyczny Punkt Przedszkolny Mikro w Wieliczce - nowa pani właściciel entuzjastycznie podeszła do projektu, co umożliwiło dalszą jego realizację. Do projektu dołączyła pani Katarzyna Leja, która zauważyła, że również w ramach techniki w klasie V można tworzyć wspólnie piękne kartki Bożonarodzeniowe itp. - co widać na zdjęciach. Również Pani Edyta Frączek przejęła proces koordynacji projektu ze względu na zły stan zdrowia autorki projektu. Pani Edyta wzorowo wywiązała się z dodatkowych obowiązków - wszystko przebiegło dotychczas zgodnie z harmonogramem. Ze względów zdrowotnych autorki projektu - skrócono czas jego trwania do kwietnia 2023r.

Wykorzystanie grantu

Jesteśmy szczęśliwymi laureatami projektu, dzięki jury - otrzymany grant wykorzystaliśmy na dofinansowanie warsztatów bębniarskich "Las Baśni" podczas, których pojawiła się opowieść na żywo za pomocą gestów Makaton oraz symboli PCS. Uczestnicy byli bardzo zadowoleni z warsztatów - zdecydowanie dla większości z nich było to spotkanie pierwszorazowe z tego typu twórczością, zarazem zostało ono przyjęte bardzo entuzjastycznie. Uczestnicy aktywnie podejmowali różne zadania w kreatywny sposób odpowiadając na nie, a przy okazji stali się częścią warsztatów poprzez wykorzystywanie elementów komunikacji alternatywnej i wspomagającej na żywo, dzięki czemu systematyzowali zdobytą wcześniej wiedzę i utrwalali swoje umiejętności. Pozostałą część wykorzystaliśmy na zakup pomocy dydaktycznych w sklepie Moje bambino - następujące pozycje: "Jak to się stało?", "Zgadywania dotykowa", "Dobre zachowania na co dzień", "Kostka z kieszonkami", "Proszę, dziękuję, przepraszam", "Karty do terapii dla dzieci z autyzmem i zespołem Aspergera", "Drewniana układanka - ćwiczenia lewopółkulowe", "Memo dotykowe w woreczku." Pomoce te wykorzystujemy zgodnie z naszymi założeniami - podczas pracy z dziećmi z różnorodnymi trudnościami rozwojowymi, ale również korzystać mogą z nich dzieci zdrowe. Pomoce te ułatwiają nie tylko zrozumienie drugiego człowieka, ale również pozwalają odkrywać własne możliwości dzieciom.

Efekty: filmy

https://www.canva.com/design/DAFfE3GL1zE/ACh_4xK49VIUBU6J-I8DBQ/edit?utm_content=DAFfE3GL1zE&utm_campaign=designshare&utm_medium=link2&utm_source=sharebutton