Numer projektu:
367
Kategoria projektu: Szkoła ponadpodstawowa
Naturalni strażnicy zdrowia
Grant Jury
Przyznawany przez Kapitułę Konkursową.
Dziękujemy za oddanie głosu
Opis pomysłu
Jak podają wyniki badań statystycznych, wzrost liczby zachorowań obserwowany jest w okresie jesienno-zimowym. Jest to czas wielu chorób o podłożu zarówno wirusowym, jak i bakteryjnym, co związane jest z obniżoną odpornością organizmu. Przyczyn tego jest wiele, ale jedną z ważniejszych stanowi nieodpowiednia dieta. Problem nadużywania leków oraz antybiotyków zachęcił nas do poszukiwania rozwiązań mających na celu zwiększenie odporności, a tym samym zmniejszenie zachorowalności. W związku z powyższym pomysł grupy projektowej polega na porównaniu właściwości naturalnych probiotyków, przygotowanych w warunkach domowych (np. ogórków kiszonych lub jogurtów) z produktami dostępnymi w sklepach. Jego głównym celem jest zachęcenie ludzi do dbania o dietę bogatą w produkty zawierające dobre bakterie oraz zwiększenie ich świadomości w tym temacie.
Plan działania
Działania grupy projektowej będą obejmowały: i) sporządzenie w warunkach domowych naturalnych probiotyków (np. ogórków kiszonych lub jogurtów), ii) oznaczenie kwasowości ogólnej produktów sporządzonych w domu oraz zakupionych w sklepie z zastosowaniem metod miareczkowych, iii) oznaczenie liczebności bakterii kwasu mlekowego w produktach sporządzonych w domu oraz zakupionych w sklepie, iv) analiza wyników, v) zwiększenie świadomości uczniów, nauczycieli i rodziców w zakresie tematu probiotyków (zaprezentowanie tematu oraz uzyskanych wyników w formie wykładu).
Miejsce i czas realizacji
Pierwszy etap projektu, który obejmuje przygotowanie probiotyków, będzie realizowany w styczniu i w lutym (15.01 – 11.02. 2024 r.) w warunkach domowych. Drugi etap polegający na oznaczeniu kwasowości ogólnej produktów sporządzonych w domu oraz zakupionych w sklepie z zastosowaniem metod miareczkowych zostanie przeprowadzony w lutym (12 - 29.02.2024 r.) w laboratorium Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Kolejny etap projektu - oznaczenie liczebności bakterii kwasu mlekowego w produktach sporządzonych w domu oraz zakupionych w sklepie - będzie realizowany również w lutym (12-29.02.2024 r.) w laboratoriach Wydziału Chemicznego i Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Natomiast ostatnia faza projektu będzie realizowana w marcu (01 – 31.03.2024 r.) w szkole.
Korzyści dla uczniów
Uczestnicy zespołu będą odpowiedzialni za każdy etap realizacji projektu. Przed każdą fazą wykonywanego zadania będą dokonywali przeglądu literatury (również tej, zaproponowanej przez nauczyciela), po czym wspólnie z opiekunami projektu będą omawiali realizowane zadania. Etapy projektu będą monitorowane przez nauczycieli (przede wszystkim poprawność ich wykonania). Ponadto uczestnicy na pewno nauczą się: i) wyszukiwania wiarygodnych informacji, ii) planowania eksperymentu, iii) współpracy w grupie, iv) poznają metody stosowane w biologii i chemii w ujęciu praktycznym, v) nauczą się analizować i interpretować wyniki oraz przedstawiać je w sposób zrozumiały dla wszystkich. Najważniejszym aspektem tego projektu będzie wykorzystanie wiedzy teoretycznej zdobytej w szkole w praktycznym aspekcie, z którym mają do czynienia w życiu codziennym.
Wykorzystanie grantu
Zdobyty grant w całości chcielibyśmy przeznaczyć na realizację naszego projektu, która obejmowałaby zakup: i) składników niezbędnych do przygotowania domowych probiotyków, ii) produktów stanowiących naturalne probiotyki (np. ogórków kiszonych, jogurtów), iii) odczynników niezbędnych do oznaczenia kwasowości ogólnej produktów z zastosowaniem metod miareczkowych, iv) pożywek umożliwiających wzrost bakterii kwasu mlekowego.
Elementy unikatowe
Nasz pomysł jest wyjątkowy, ponieważ do tej pory nikt nie porównywał probiotyków sporządzonych w domu z produktami dostępnymi w sklepach. Ponadto w dzisiejszych czasach, kiedy istnieje problem nadużywania antybiotyków, korzystanie z profilaktyki chorób wydaje się bardzo ważnym zadaniem. Chcemy, aby przeprowadzone przez nas badania i uzyskane wyniki pokazały ludziom, jak ważne jest dbanie o właściwą dietę, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym. Realizacja niniejszego projektu może być podstawą do przeprowadzenia rozszerzonych badań w tym zakresie.
Opis realizacji
Pomysł na projekt pojawił się podczas moich studiów podyplomowych na kierunku Przygotowanie pedagogiczne. Już wtedy, wdrażając się do zawodu nauczyciela, przedstawialiśmy pomysły na różne projekty, które mogłyby być realizowane w szkole. Jednym z nich byli właśnie „Naturalni strażnicy zdrowia”. Jeżeli chodzi o jego realizację, udało nam się wykonać każdy zaplanowany punkt. Mianowicie na początku omówiliśmy zagadnienia związane z realizowanym tematem, dokonaliśmy przeglądu literatury, dyskutowaliśmy, planowaliśmy, a następnie przeszliśmy do działania. W pierwszym etapie uczniowie wykonali w warunkach domowych: i) jogurt, ii) wegurt, iii) kefir, iv) ogórki kiszone. Do produkcji jogurtu i wegurtu użyto zakwasek (pożytecznych kultur bakterii), natomiast aby otrzymać kefir, mleko zaszczepiono grzybkiem tybetańskim (skupiska różnych mikroorganizmów, bakterii i drożdży, tworzących symbiotyczną strukturę). Do produkcji ogórków kiszonych użyto sprawdzonego przepisu babci jednego z uczniów. Równocześnie zakupiono wspomniane produkty w sklepie, aby porównać ich właściwości z parametrami tych, które przygotowano samodzielnie. Następnie bakterie znajdujące się w probiotykach barwiono metodą Grama, a przygotowane preparaty oglądano pod mikroskopem optycznym. W kolejnym etapie oznaczono kwasowość ogólną produktów stosując miareczkowanie alkacymetryczne. Uzyskane wyniki pokazały, że zarówno w produktach sklepowych, jak i domowych, znajdują się podobne szczepy bakterii, np. ziarniaki Gram-dodatnie najprawdopodobniej z rodzaju Lactococcus, laseczki Gram-dodatnie najprawdopodobniej z rodzaju Lactobacillus i paciorkowce mlekowe. Ponadto wyznaczona kwasowość ogólna wynosiła ok. 0,8 g/100 ml, co stanowi dolną granicę, jaką naturalne probiotyki powinny się charakteryzować.
Nasz projekt został również przedstawiony podczas Dnia Otwartego szkoły, w którym brali udział nie tylko uczniowie i nauczyciele naszego liceum, ale także przyszli kandydaci oraz ich rodzice.
Dzięki realizacji badań w ramach projektu „Naturalni strażnicy zdrowia” udało nam się: i) przygotować naturalne probiotyki w warunkach domowych, ii) porównać wybrane parametry produktów sklepowych i domowych (liczebność i szczepy bakterii, kwasowość ogólną), iii) uzyskać porównywalne wyniki dla wyrobów mlecznych i ogórków kiszonych wykonanych samodzielnie oraz dostępnych na sklepowych półkach.
Wyzwania i/lub napotkane problemy
Największym wyzwaniem w trakcie realizacji projektu było ustalenie terminu spotkania na barwienie produktów i oglądanie ich pod mikroskopem oraz na wyjście do laboratorium chemicznego. Było to spowodowane głównie odmiennym planem lekcji uczniów uczęszczających do różnych klas, nauczycieli, a także obowiązkami pozaszkolnymi. Jednak w końcu udało nam się znaleźć takie terminy, aby wszyscy byli obecni. Poza tym nie napotkaliśmy żadnych problemów ani trudności w trakcie realizacji projektu, z czego bardzo się cieszymy.
Korzyści dla uczniów
Dzięki realizacji projektu uczniowie nauczyli się:
- planować poszczególne etapy realizacji projektu,
- współpracować w grupie,
- przygotowywać naturalne probiotyki w warunkach domowych,
- poznali metody biologiczne w praktyce (barwienie bakterii metodą Grama, oglądanie preparatów pod mikroskopem optycznym),
- poznali metody chemiczne w praktyce (oznaczenie kwasowości ogólnej produktów spożywczych z zastosowaniem miareczkowania alkacymetrycznego),
- interpretować uzyskane wyniki i porównywać je z danymi literaturowymi.
Mamy nadzieję, że dzięki badaniom przeprowadzonym w ramach projektu uczniowie chętniej będą uczyli się biologii i chemii 😊
Korzyści dla lokalnej społeczności
Przygotowane przez nas wyroby mleczne i ogórki kiszone charakteryzują się podobnymi właściwościami (np. zapachem, smakiem, konsystencją) z artykułami zakupionymi w sklepie. Ponadto otrzymane wyniki pokazały, że zarówno w produktach sklepowych, jak i domowych znajdują się podobne szczepy bakterii, np. ziarniaki Gram-dodatnie najprawdopodobniej z rodzaju Lactococcus, laseczki Gram-dodatnie najprawdopodobniej z rodzaju Lactobacillus i paciorkowce mlekowe. Dodatkowo wyznaczona kwasowość ogólna wynosiła ok. 0,8 g/100 ml, co stanowi dolną granicę, jaką naturalne probiotyki powinny się charakteryzować.
W związku z powyższym, uzyskane przez nas wyniki badań potwierdzają, iż warto samodzielnie przygotowywać naturalne probiotyki. Jest to ważne szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy obserwowany jest wzrost zachorowań. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie stosowania antybiotyków, z których wraz z nadmiernym zażywaniem pojawia się problem antybiotykooporności. Mamy nadzieję, że nasz projekt zachęcił innych do dbania o właściwą dietę i do sporządzania probiotyków w warunkach domowych.
Szczególne osiągnięcia
Jako grupa projektowa jesteśmy dumni z tego, że: i) bardzo zaangażowaliśmy się w projekt, ii) samodzielnie wykonaliśmy naturalne probiotyki, iii) poznaliśmy nowe zagadnienia z biologii i z chemii, iv) zrobiliśmy coś praktycznego, co ma przełożenie na życie codzienne, v) uzyskaliśmy wyniki potwierdzające, że produkty domowe są tak samo wartościowe jak produkty zakupione w sklepie.
Ponadto uczniowie powiedzieli, że dzięki projektowi zobaczyli, iż nauka to nie tylko studiowanie książek, ale też praktyczne działanie, co dla nas nauczycieli jest najważniejsze.
Wnioski z realizacji
Pomysł na projekt kiełkował już od jakiegoś czasu, był dokładnie przemyślany, zaplanowany i wszystko zrobilibyśmy dokładnie tak samo 😊 Dlatego też punktami, na które warto zwrócić uwagę przy realizacji projektu, są: omówienie tematu, podział zadań i dokładne jego planowanie, nawet z datami (jeżeli jest taka możliwość).
Zmiany w stosunku do zgłoszonego pomysłu
Projekt został zrealizowany zgodnie z pierwotnymi założeniami.
Wykorzystanie grantu
Grant został przeznaczony na zakup materiałów niezbędnych do: i) przygotowania domowych probiotyków (mleko, zakwaski, grzybek tybetański, ogórki, zestawy do kiszenia ogórków, słoiki), ii) barwienia produktów oraz oglądania ich pod mikroskopem (zestaw do barwienia Grama, ezy mikrobiologiczne, głaszczki, probówki wirówkowe typu Falcon, probówki Eppendorf szkiełka podstawowe mikroskopowe, olejek immersyjny), iii) oznaczenia kwasowości ogólnej z zastosowaniem miareczkowania alkacymetrycznego (statyw laboratoryjny, biureta, kolby stożkowe, pipety jednomiarowe, tryskawki). Dodatkowo zakupiono rękawice laboratoryjne, fartuchy foliowe jednorazowe i termometry kuchenne.
Galeria
Szkoła
Akademickie Liceum Ogólnokształcące Politechniki Śląskiej w Gliwicach
Adres
ul. Księdza Marcina Strzody 10, 44-100 Gliwice
Dziękujemy za oddanie głosu